ایران در جمع غول های تحقیقاتی درمان ضایعات نخاعی دنیا / سرمایه گذاری هنگفت جامعه علمی جهان و چالش بودجه پژوهش در کشور

به گزارش خبرگزاری مهر، ضایعات نخاعی به جهت ایجاد مشکلات حرکتی قابل توجه برای بیماران از جمله دردآورترین ضایعات سلامت و روان بشری محسوب می شوند. تنها در کشوری همچون آمریکا بالغ بر 450 هزار بیمار ضایعات نخاعی جراحتی زندگی می کنند و گرچه عمدتا این دسته از بیماران سال های طولانی را با وضعیتی دردآور سپری کرده اند اما شاید به لطف دستاوردهای نوین عرصه فناوری پزشکی جزء امیدوارترین بیماران جهان محسوب شوند.

بررسی های آماری گویای آن هستند که در آمریکا سالانه 10هزار مورد به شمار بیماران ضایعات نخاعی جراحتی افزوده می شود و نکته قابل تامل آن است که مردان سهم 82 درصدی و زنان 18 درصدی از این آمار کلی را به خود اختصاص داده اند.

ضایعات نخاعی جراحتی عمدتا به دلیل وقوع حوادث موتورسواری و پس از آن سقوط از ارتفاع و درگیر شدن در اقدامات خشونت آمیز روی می دهند. اما شاید زمانی که دانشمندان و مهندسان برجسته دنیای فناوری های نوین پزشکی به حقیقت تلخی همچون سهم بیشتر جوانان و نوجوانان در این گونه ضایعات بر می خورند، تلاش آنها برای یافتن راه های نوین درمانی و فراهم آوردن امکان «راه رفتن» برای این بیماران دو چندان می شود.

اخیرا دانشمند برجسته استرالیایی که پیش از این نیز با طراحی و ساخت گوش بیونیک تحول بنیادین در این عرصه از دانش بشری ایجاد کرده بود، در حال تحقق ایده استثنایی کاشت نخاع برای کمک با بیماران ضایعات نخاعی است.

پروفسور گریم کلارک 71 ساله می گوید: کاشت نخاع اساس مشابه فناوری بیونیک به کار گرفته شده در فرآیند بازگردانده شدن شنوایی به بیش از 50 هزار ناشنوا در سراسر جهان دارد. وی گفت: هدف نهایی من قادر ساختن معلولان به راه رفتن و داشتن احساس و انجام درست کارهاست.

تیم تحقیاتی کلارک که متشکل از بیولوژیست های سلولی، متخصصان جراحی پلاستیک و مهندسان الکتریسته از مرکز شورای تحقیقاتن استرالیا هستند از پلاستیک های هوشمند برای تحقق کاشت نخاع در نواحی آسیب دیده بیماران ضایعات نخاعی استفاده می کنند. این نخاع به وسیله دریافت امواج رادیویی از طریق پوست از منتقل کننده ای که در خارج از بدن قرار دارد، کار می کند.

بر اساس گزارش زی نیوز، این سیستم امکان جالبی را فراهم می آورد که طی آن هورمون های رشد عصبی برای تحریک رشته های عصبی نخاع آسیب دیده رها شده تا در ادامه رشته های عصب به یکدیگر متصل شوند.

در دانشگاه کالیفرنیا نیز دستاورد نوینی دراین عرصه ارائه شده است. گروهی از دانشمندان این دانشگاه موفق شدند تا در اقدامی بی سابقه رشته های عصبی را از قفسه سینه موش دارای ضایعات نخاعی گرفته و پس از تقویت کردن آنها با یک تحریک کننده قوی و در ادامه کاشت آنها در نخاع امکان حرکت را به آنها باز گردانند.

این دستاورد نوین نشان داده است که سلول های عصبی را می توان در نواحی آسیب دیده وارد کرده و آنها را برای رشد تحریک کرد. این دستاورد درحالی ارایه شده است که مبتکران آن معتقدند می تواند به درمان امیدوارکننده برای بیماران دارای ضایعات نخاعی منجر شود.

ضایعات نخاعی جدا از مشکلات فراوان حرکتی که برای بیماران ایجاد می کند، هزینه های سنگینی را نیز بر دوش آنها می گذارد. براساس آمارهای کلی موجود هزینه زندگی بیماری که تقریبا از حداکثر ضایعات نخاعی برخوردار باشد در کل بالغ بر 35/1 میلیون دلار است. چنین هزینه های سنگینی بسیاری از کشورهای جهان را بر آن داشته است تا سرمایه گذاری های هنگفتی در زمینه یافتن شیوه های درمانی و کاهش چنین ضایعاتی انجام دهند.

سرمایه گذاری قابل توجه کانادا برای درمان ضایعات نخاعی

در این زمینه دولت استرالیا از ابتکار عملی جدیدی خبر داده است. این کشور برای بازگرداندن 18 بیمار ضایعات نخاعی مرکز توانبخشی این کشور به زندگی طبیعی بالغ بر 3/1 میلیون دلار هزینه می کند. هدف دولت استرالیا تشویق این افراد و دیگر بیماران به امیدوار بودن برای بازگشت به زندگی عادی است.

دولت کانادا نیز دست به کار بزرگی زده است به طوریکه نخست وزیر این کشور از اختصاص 30 میلیون دلار طی 5 سال برای تحقیقات مربوط به توانمند سازی بیماران ضایعات نخاعی خبر داده است.

هارپر در این خصوص گفت، این بودجه هنگفت صرف انجام تحقیقات نوین عرصه فناوری توانمندسازی بیماران ضایعات نخاعی کانادا خواهد شد.

این عرصه از دانش پزشکی طی سال های اخیر شاهد ارائه نظریه پردازی های جدید بوده که تماما با هدف دستیابی به شیوه نوین و البته عملی برای بازگرداندن توان حرکت در بیماران ضایعات نخاعی بوده است.

اخیرا دو دانشمند از دانشگاه کپنهاگ دانمارک ثابت کرده اند که نخاع از مکانیسم شبکه ای مشابه مکانیسم مغزی برخوردار است. این کشف و جزئیات آن در شماره اخیر نشریه ساینس به چاپ رسیده است. دانشمندان این نظریه پردازی جدید معتقدند که می توان در آینده با استفاده از چنین دستاوردهایی به درمان بیماران ضایعات نخاعی امیدوار بود. در حقیقت این دو دانشمند ثابت کرده اند که نخاع هم همچون مغز فکر می کند!

اما آنچه که از هم اکنون به خوبی پیداست، زنده شدن امیدهایی نوین برای درمان ضایعات نخاعی و بازگرداندن رویای حرکت به بیمارانی است که سالهاست در انتظار دستیابی بشر به دستاوردی نوین در این عرصه با چشمان یا اعضای اندکی از بدن خود زندگی می کنند. 

تلاش ایران برای درمان ضایعات نخاعی

به گزارش "مهر" در ایران نیز تیم تحقیقاتی متشکل از پزشکان پایه و بالینی موفق به تولید دانش ترمیم ضایعات نخاعی شدند. پژوهشگران مرکز ترمیم ضایعات نخاعی موفق شده اند در یکسال گذشته با انجام بیش از 30 عمل جراحی تایید علمی این روش درمانی نوین را با انجام آزمایش های موفق انسانی به دست آورند.

براساس قواعد پژوهش های پزشکی در جهان هر درمان جدیدی پس از طی مرحله آزمایش انسانی به طور کامل تایید می شود که درخصوص سلول درمانی ضایعات نخاعی این اتفاق همزمان با فرارسیدن دهه فجر انقلاب اسلامی به اطلاع جامعه جهانی رسید.

با تایید روش سلول درمانی ضایعات نخاعی به کمک سلولهای عصبی نوع شوان نام جمهوری اسلامی ایران به عنوان نخستین کشور صاحب این روش ثبت شد.

در این روش از عصب ساق پای بیمار سافن نمونه سلولی اولیه گرفته می شود و پس از کشت سلولهای شوئن بیمار، با آماده شده در مرحله نهایی به وی پیوند زده می شود همه بیمارانی که از این نوع درمان بهره گرفته اند، مراتبی از بهبود را گزارش کرده‌اند

محققان ایرانی در این طرح تحقیقاتی از سلولهای شوئن که بخشی از سلولهای دستگاه عصبی است، پس از کشت و آماده سازی برای ترمیم ضایعات نخاعی استفاده کرده اند.

طرح ترمیم ضایعات نخاعی علاوه بر ایران در سه کشور چین ، روسیه و اوکراین صورت می گیرد اما به گفته وزیر بهداشت، طرح ایران از اهمیت قابل توجهی نسبت به طرح های مشابه در دنیا برخوردار است.

محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران امروز در مراسم تقدیر از این محققان، حمایت دولت از تحقیقات ایران را مورد تاکید قرار داد این در حالی است که بودجه های پژوهشی کشور هنوز زیر یک درصد تولید ناخالص ملی است و این رقم یعنی بودجه ای پایین تر از خط توسعه. امید است دولتمردان کشور، در فصل بودجه چاره ای بیندیشند و با توجه به انگیزه محققان کشور، زمینه شکوفایی استعدادها را فراهم کنند تا جامعه علمی ایران در جامعه جهانی سرآمد باشد.